Onlangs ging ik langs bij Didi. Didi is een border collie van net geen twee jaar die haar mensen horendol maakt. Ze knalt letterlijk van de muren af, slaapt zelden echt ontspannen, is altijd nerveus, blijft de hele dag door piepen en blaffen, staat altijd ‘aan’ en durft de laatste weken nu zelfs happen naar haar verzorgers.
Nochtans doen die mensen alles ‘goed’ (en dat zet ik tussen aanhalingstekens want de maatschappelijke perceptie van goed is lang niet altijd wat een hond nodig heeft).
Didi krijgt drie keer per dag een wandeling van een uur, ze heeft een grote tuin om in te spelen, veel aandacht van de drie kinderen in het gezin, hondenschool, denkspelletjes, snuffeloefeningen, zwemlessen,… noem het op en Didi heeft het op haar kalender staan. Want, zo een border collie dat is een werkhond en die heeft veel beweging nodig. Toch?
Ook bij mensen
Dus waarom gedraagt Didi zich dan toch op een manier die voor haar welzijn en het welzijn van haar verzorgers helemaal niet ok is? Een eerste consult leerde ons dat Didi heel andere behoeften heeft naast (of zelfs in plaats van) al die fysieke inspanning. Ze heeft nood aan rust in een prikkelarme omgeving. Tijd om al die indrukken te verwerken. Meer tijd dan de gemiddelde hond, zo blijkt.
De mama van het gezin herkende het verhaal meteen. Hun oudste dochter is ook hoogsensitief. De verklaring die ik schetste voor Didi haar gedrag had het gezin al eens gehoord. Bij de kinderpsycholoog.
Of het effectief vaker voorkomt, of ik er gewoon gevoeliger en oplettender voor geworden ben, weet ik niet. Feit is dat ik de laatste jaren steeds vaker honden tegen kom die chronisch overprikkeld lijken te zijn. Ze vinden geen rust, staan altijd ‘aan’ en vertonen wat mensen bestempelen als ‘gedragsproblemen’. Ze zijn hoogsensitief. Met alle gevolgen vandien voor hun eigen welzijn en dat van hun verzorgers.
Wat is hoogsensitiviteit?
Echt diepgaand wetenschappelijk onderzoek naar hoogsensitiviteit bij honden is er nog niet (voldoende). Ineke Vander Aa schreef er één van de allereerste boeken over in het Nederlands. Voor een groot deel gebaseerd op haar eigen ervaringen en die van haar hond. Onlangs woonde ik ook een lezing van haar bij.
Ineke omschrijft hoogsensitiviteit als een eigenschap van honden, en dan niet noodzakelijk een slechte. Het is iets waarmee je dier geboren wordt. Het is zeker geen ziekte die we moeten genezen of probleem dat moet opgelost worden. Het is wie je hond is. Naar schatting zou ongeveer 20 procent van onze honden hoogsensitief zijn.
Hoogsensitiviteit is dus ook niet noodzakelijk het gevolg van een trauma. Een hoogsensitieve hond is niet per se een bange hond. Al zie ik dat die twee in de praktijk wel dikwijls samen gaan. Niet omdat baasjes met opzet hun hond overprikkelen, wel omdat ze niet begrijpen wat hun hond nodig heeft.
Is mijn hond hoogsensitief?
Het is heel moeilijk om hoogsensitiviteit te meten. Er is geen testje dat je snel even in een labo kan uitvoeren om te zien of je hond het heeft. Het is ook niet zwart-wit. Het is niet zo dat je hond het wel of niet heeft. Elke hond is in meer of mindere mate gevoelig.
Er zijn wel een paar dingen waar je op kan letten:
Lijkt je hond altijd alert?
Is het moeilijk om hem weer rustig te krijgen als je met hem gespeeld of gewandeld hebt?
Kan je hond niet goed tegen drukte?
Springt hij vaak op?
Blaft hij vaak hard, naar jouw gevoel zonder reden?
Lijkt je hond altijd alles gezien en gehoord te hebben?
Hangt de stemming van je hond af van hoe jij je voelt?
Wordt je hond soms niet graag aangeraakt?
Zondert je hond zich soms af?
Houdt je hond niet van luide geluiden?
Schrikt je hond snel?
Vindt je hond het maar niks als je zijn routine verandert?
Lijkt je hond altijd ‘aan’ te staan?
Vindt je hond nieuwe dingen maar niks?
Heb je hier vier keer of meer zo iets van ‘Ja, dat is mijn hond!’, dan zou het best kunnen dat je viervoter hoogsensitief is.
Wat moet ik doen als mijn hond hoogsensitief is?
Een hond die hoogsensitief is, vertoont dikwijls gedrag dat wij mensen als ongewenst of als een probleem bestempelen. De valkuil waar mensen dan ook vaak intrappen (ik indertijd ook), is om dat gedrag eruit te gaan trainen.
Schrikt je hond snel? Dan gaan we trainen met luide geluiden tot hij ertegen kan. Wandelt hij niet ontspannen? Dan gaan we aan de slag met een gentle leader zodat hij niet meer trekt. Teveel blaffen aan de voordeur? Dan geven we hem een snoepje iedere keer als de bel gaat.
Maar trainen met een hoogsensitieve hond, of het nu met straf of beloning is, heeft geen zin. Je hond is wie hij is, daar kan je niks aan veranderen. Dat is ook niet eerlijk tegenover je hond. Training zal op korte termijn misschien even helpen, maar op lange termijn doet het meer kwaad dan goed. Een eerste stap zit er dus in om je hond te aanvaarden zoals hij is. Dat verdient hij.
Dat wil niet zeggen dat je niks kan of mag doen. Samenleven met zo een hond is niet altijd een pretje, zeker niet als hij echt elk moment van elke dag overprikkeld is. Start met kijken wat je hond nodig heeft. Doet hij het goed op routine? Wil hij wel elke dag wandelen? Rust hij voldoende? Heeft hij een plek waar hij zich terug kan trekken als het hem te veel wordt.
Een hoogsensitieve hond heeft vaak meer hersteltijd nodig na een activiteit met veel prikkels. Je hoeft dus niet per se alle prikkels te beperken. Zoek wat werkt voor je hond. Probeer een omgeving te creëren waarin hij zichzelf mag zijn en rust kan vinden. Kijk wat hij nodig heeft en of jij hem at kan geven. Zodat jullie weer samen van het leven kunnen genieten.
Vermoed jij dat je een hoogsensitieve hond hebt? Neem dan zeker even contact op met een gratis telefonische introductiebabbel. Ik kijk graag hoe ik jullie kan helpen.
Pootje!
Annelies en Kibo
Meer leren over hondengedrag? Dat kan met de gratis audiocursus: https://hondeninnesten.be/gratis-audiocursus/
